โรคเกี่ยวกับตาที่เป็นอันตรายและส่งผลกระทบอย่างรุนแรงต่อการมองเห็น การทำงานประจำวัน และคุณภาพชีวิตโดยรวม ซึ่งโรคตาหลายชนิดอาจพัฒนาอย่างช้า ๆ โดยไม่แสดงอาการชัดเจนในช่วงแรก ทำให้หลายคนไม่ทราบถึงการเกิดโรคจนกว่าจะถึงระยะที่มีความเสี่ยงสูงหรือสายเกินไป บางโรคอาจส่งผลกระทบต่อการมองเห็นเพียงเล็กน้อย ในขณะที่บางโรคสามารถนำไปสู่การสูญเสียการมองเห็นถาวรได้ ซึ่งมีอยู่หลายโรคด้วยกัน
โรคต้อหิน (Glaucoma)
เป็นภาวะที่เกิดจากความดันภายในลูกตาเพิ่มสูงขึ้น ส่งผลให้เกิดความเสียหายต่อเส้นประสาทตา ทำให้การมองเห็นลดลงและอาจนำไปสู่การตาบอดหากไม่ได้รับการรักษาอย่างถูกต้องและทันท่วงที
เป็นภาวะที่เกิดจากความดันภายในลูกตาเพิ่มสูงขึ้น ส่งผลให้เกิดความเสียหายต่อเส้นประสาทตา ทำให้การมองเห็นลดลงและอาจนำไปสู่การตาบอดหากไม่ได้รับการรักษาอย่างถูกต้องและทันท่วงที
อาการเตือนของโรคต้อหิน
- การมองเห็นลดลง อาจเริ่มจากการมองเห็นที่ขอบด้านข้างไม่ชัดเจน หรือมีขอบดำคล้ายอุโมงค์
- เห็นวงสีรุ้งรอบแสงไฟ ผู้ป่วยอาจเห็นวงกลมสีรุ้งล้อมรอบแสงไฟ โดยเฉพาะในที่มืดหรือเมื่อมองไฟสว่างจ้า
- ตาแดง อาจมีอาการตาแดงเรื้อรังร่วมด้วย ซึ่งบางครั้งอาจเกิดพร้อมกับความเจ็บปวดในตา
- ปวดตา บางครั้งอาจมีอาการปวดตารุนแรง ร่วมกับการปวดศีรษะ
- ตาพร่ามัว การมองเห็นอาจไม่ชัดเจนหรือพร่ามัว โดยเฉพาะในที่มีแสงน้อย
- คลื่นไส้ อาเจียน หากความดันในตาเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว อาจมีอาการคลื่นไส้หรืออาเจียนร่วมด้วย
โรคต้อกระจก (Cataracts)
เป็นภาวะที่เลนส์ตาของคนเริ่มขุ่นมัว ทำให้การมองเห็นลดลงและอาจนำไปสู่การสูญเสียการมองเห็นถ้าไม่ได้รับการรักษาอย่างเหมาะสม โรคนี้มักเกิดขึ้นกับผู้สูงอายุ แต่ก็สามารถเกิดขึ้นกับคนที่อายุน้อยได้เช่นกัน โดยปัจจัยที่ส่งผล ได้แก่ การบาดเจ็บที่ตา การสัมผัสแสงแดดมากเกินไป การใช้ยาบางชนิด หรือการมีประวัติทางครอบครัว
เป็นภาวะที่เลนส์ตาของคนเริ่มขุ่นมัว ทำให้การมองเห็นลดลงและอาจนำไปสู่การสูญเสียการมองเห็นถ้าไม่ได้รับการรักษาอย่างเหมาะสม โรคนี้มักเกิดขึ้นกับผู้สูงอายุ แต่ก็สามารถเกิดขึ้นกับคนที่อายุน้อยได้เช่นกัน โดยปัจจัยที่ส่งผล ได้แก่ การบาดเจ็บที่ตา การสัมผัสแสงแดดมากเกินไป การใช้ยาบางชนิด หรือการมีประวัติทางครอบครัว
อาการเตือนของโรคต้อกระจก
- การมองเห็นไม่ชัดเจน คล้ายกับการมองผ่านหมอก
- ความสามารถในการมองเห็นในที่สว่างจ้าลดลง หรือเห็นแสงจ้ารอบดวงไฟ
- มองเห็นภาพเบลอหรือซ้อน
- การเปลี่ยนแปลงในการมองเห็นสี เช่น เห็นสีต่าง ๆ หมองลง
- ต้องการแสงมากขึ้นเมื่ออ่านหนังสือหรือทำกิจกรรมที่ต้องใช้สายตาใกล้
- เปลี่ยนแว่นตาบ่อยครั้งเพราะค่าสายตาเปลี่ยนบ่อย
โรคต้อเนื้อ (Pterygium)
เป็นโรคตาเกี่ยวกับการเติบโตของเยื่อเมือกบางๆ ที่ขยายจากส่วนตาขาวเข้าสู่กระจกตา โดยมักมีลักษณะเป็นก้อนหรือเนื้อเยื่อสีชมพู สามารถเกิดขึ้นได้ทั้งสองข้างของตา แต่จะมักพบมากในบริเวณตาดำด้านใกล้จมูก
เป็นโรคตาเกี่ยวกับการเติบโตของเยื่อเมือกบางๆ ที่ขยายจากส่วนตาขาวเข้าสู่กระจกตา โดยมักมีลักษณะเป็นก้อนหรือเนื้อเยื่อสีชมพู สามารถเกิดขึ้นได้ทั้งสองข้างของตา แต่จะมักพบมากในบริเวณตาดำด้านใกล้จมูก
อาการเตือนของโรคต้อเนื้อ
- มีเนื้อเยื่อหรือก้อนขนาดเล็กที่ตาขาว จะเห็นได้ชัดว่ามีเนื้อเยื่อหรือก้อนเนื้อสีชมพูงอกขึ้นจากตาขาว
- ตาแห้งและระคายเคือง ผู้ป่วยมักมีความรู้สึกเหมือนมีฝุ่นหรือตะกอนอยู่ในตา ทำให้ตาระคายเคือง
- ตาแดง เกิดการอักเสบและมีอาการตาแดงร่วมด้วย
- ตามัวหรือการมองเห็นพร่ามัว หากต้อเนื้อขยายเข้าสู่กระจกตา จะส่งผลต่อการมองเห็นให้ไม่ชัดเจน
- มีอาการเจ็บหรือเคืองตา บางคนอาจรู้สึกเคืองหรือเจ็บเมื่อสัมผัสบริเวณที่มีต้อเนื้อ
- ความรู้สึกไวต่อแสง (Photophobia) การสัมผัสกับแสงจ้าอาจทำให้ตารู้สึกเจ็บหรือแสบได้
โรคต้อลม (Pinguecula)
เป็นความผิดปกติของดวงตาที่เกิดขึ้นบริเวณเยื่อบุตาขาว เป็นก้อนเนื้องอกเล็กๆ สีเหลือง หรือขาวใส มักพบได้ในผู้ที่ต้องเผชิญกับแสงแดด ลม ฝุ่น และสิ่งแวดล้อมที่ระคายเคืองต่อดวงตาเป็นเวลานาน
เป็นความผิดปกติของดวงตาที่เกิดขึ้นบริเวณเยื่อบุตาขาว เป็นก้อนเนื้องอกเล็กๆ สีเหลือง หรือขาวใส มักพบได้ในผู้ที่ต้องเผชิญกับแสงแดด ลม ฝุ่น และสิ่งแวดล้อมที่ระคายเคืองต่อดวงตาเป็นเวลานาน
อาการเตือนของโรคต้อลม
- ก้อนเนื้อเล็กๆ บริเวณตาขาว พบก้อนเนื้อสีเหลืองหรือขาวใส บริเวณด้านข้างของดวงตา มักเกิดขึ้นใกล้กับจมูก
- ตาแห้งและระคายเคือง ตาอาจแห้ง รู้สึกระคายเคืองหรือเหมือนมีสิ่งแปลกปลอมอยู่ในตา
- ตาแดง ตาขาวอาจมีสีแดงหรืออักเสบ โดยเฉพาะเมื่อสัมผัสกับฝุ่น ควัน หรือแสงแดดเป็นเวลานาน
- การมองเห็นพร่ามัว (ในบางกรณี) หากต้อลมขยายใหญ่ขึ้น อาจทำให้เกิดการพร่ามัวหรือบดบังการมองเห็น
- คันตา อาจมีอาการคันตาหรือรู้สึกไม่สบายตาในบางครั้ง
โรควุ้นตาเสื่อม (Vitreous Degeneration)
เป็นภาวะที่วุ้นในดวงตาเสื่อมสภาพและทำให้เกิดปัญหาทางการมองเห็น มักเกิดขึ้นเมื่ออายุมากขึ้น เนื่องจากวุ้นในดวงตาที่เคยใสและหนาแน่นจะเริ่มแยกตัวออกเป็นชิ้นๆ และลดความหนาแน่นลง ทำให้เกิดการดึงรั้งหรือแยกออกจากเรตินาได้
เป็นภาวะที่วุ้นในดวงตาเสื่อมสภาพและทำให้เกิดปัญหาทางการมองเห็น มักเกิดขึ้นเมื่ออายุมากขึ้น เนื่องจากวุ้นในดวงตาที่เคยใสและหนาแน่นจะเริ่มแยกตัวออกเป็นชิ้นๆ และลดความหนาแน่นลง ทำให้เกิดการดึงรั้งหรือแยกออกจากเรตินาได้
อาการเตือนของโรควุ้นตาเสื่อม
- เห็นจุดหรือเส้นลอยในสายตา (Floaters) เป็นอาการที่พบบ่อยมาก จุดดำ หรือเส้นเล็กๆ อาจเห็นเด่นชัดเมื่อมองพื้นหลังที่สว่าง
- เห็นแสงวาบ (Flashes of light) คล้ายเห็นแสงฟ้าแลบหรือแสงกระพริบในสายตา แม้จะไม่มีแสงภายนอกที่ทำให้เกิดขึ้น
- การมองเห็นไม่ชัด โดยเฉพาะถ้าโรควุ้นตาเสื่อมรุนแรงมากขึ้น อาจทำให้มองเห็นภาพไม่คมชัดเหมือนปกติ
- เกิดม่านในสายตา (Curtain effect) หรือมองเห็นเสมือนมีม่านมาบังส่วนหนึ่งของการมองเห็น
- การมองเห็นผิดปกติ เช่น มองภาพบิดเบี้ยว หรือขนาดของวัตถุที่เห็นมีการเปลี่ยนแปลงไป
โรคจอประสาทตาเสื่อมตามวัย (Age-related Macular Degeneration - AMD)
เป็นโรคที่ส่งผลต่อการมองเห็นโดยเฉพาะส่วนกลางของการมองเห็น ซึ่งทำให้การทำกิจวัตรประจำวัน เช่น อ่านหนังสือหรือขับรถ มีความยากลำบาก เกิดจากการเสื่อมสภาพของจอประสาทตาที่เกิดขึ้นตามอายุ โรคนี้แบ่งออกเป็น 2 ประเภทหลักคือ
เป็นโรคที่ส่งผลต่อการมองเห็นโดยเฉพาะส่วนกลางของการมองเห็น ซึ่งทำให้การทำกิจวัตรประจำวัน เช่น อ่านหนังสือหรือขับรถ มีความยากลำบาก เกิดจากการเสื่อมสภาพของจอประสาทตาที่เกิดขึ้นตามอายุ โรคนี้แบ่งออกเป็น 2 ประเภทหลักคือ
- แบบแห้ง (Dry AMD): พบมากที่สุด เกิดจากการสะสมของโปรตีนที่เรียกว่า Drusen ใต้จอประสาทตา ทำให้การมองเห็นส่วนกลางลดลงอย่างช้าๆ
- แบบเปียก (Wet AMD): พบได้น้อยกว่าแต่รุนแรงกว่า เกิดจากเส้นเลือดผิดปกติที่รั่วหรือแตกใต้จอประสาทตา
อาการเตือนของโรคจอประสาทตาเสื่อมตามวัย
- การมองเห็นภาพไม่ชัดเจน โดยเฉพาะบริเวณตรงกลาง
- การมองเห็นเส้นตรงบิดเบี้ยวหรือคดเคี้ยว
- การมองเห็นแสงสว่างจ้าหรือมีเงาบดบัง
- การมองเห็นวัตถุเล็กลงกว่าความเป็นจริง
- สีที่มองเห็นซีดจางลง
- มีจุดดำหรือจุดบอดในบริเวณการมองเห็นตรงกลาง
เบาหวานขึ้นตา (Diabetic Retinopathy)
ผู้ที่เป็นโรคเบาหวานมีความเสี่ยงสูงต่อการเกิดภาวะเบาหวานขึ้นตา ซึ่งเป็นโรคที่เส้นเลือดในจอประสาทตาเกิดการอักเสบและอุดตัน ส่งผลให้จอประสาทตาขาดเลือดและออกซิเจน การขาดออกซิเจนจะทำให้จอประสาทตาเสื่อมสภาพลงและอาจนำไปสู่การสูญเสียการมองเห็นถาวร ซึ่งมักเกิดขึ้นในผู้ป่วยที่เป็นโรคเบาหวานมานานและควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้ไม่ดี
ผู้ที่เป็นโรคเบาหวานมีความเสี่ยงสูงต่อการเกิดภาวะเบาหวานขึ้นตา ซึ่งเป็นโรคที่เส้นเลือดในจอประสาทตาเกิดการอักเสบและอุดตัน ส่งผลให้จอประสาทตาขาดเลือดและออกซิเจน การขาดออกซิเจนจะทำให้จอประสาทตาเสื่อมสภาพลงและอาจนำไปสู่การสูญเสียการมองเห็นถาวร ซึ่งมักเกิดขึ้นในผู้ป่วยที่เป็นโรคเบาหวานมานานและควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้ไม่ดี
อาการเตือนของโรคเบาหวานขึ้นตา
- การมองเห็นเบลอ การมองเห็นที่ไม่ชัดเจนอาจเป็นอาการเริ่มต้น
- จุดดำหรือเงาในสนามการมองเห็น ผู้ป่วยอาจเห็นจุดดำหรือเงาในมุมมอง
- การมองเห็นในที่มืดลดลง ยากต่อการมองเห็นในที่มีแสงน้อย
- การมองเห็นผิดปกติ อาจมีการเปลี่ยนแปลงในวิธีการมองเห็น เช่น การเห็นแสงวูบวาบ
- การเปลี่ยนแปลงในความสามารถในการมองเห็น อาจเกิดการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วในการมองเห็น
โรคตาแห้ง (Dry Eye Syndrome)
เป็นภาวะที่เกิดจากการผลิตน้ำตาไม่เพียงพอหรือมีคุณภาพไม่ดี ส่งผลให้เกิดอาการไม่สบายตา
เป็นภาวะที่เกิดจากการผลิตน้ำตาไม่เพียงพอหรือมีคุณภาพไม่ดี ส่งผลให้เกิดอาการไม่สบายตา
อาการเตือนที่สำคัญของโรคตาแห้ง
- รู้สึกแห้งตา มีความรู้สึกแห้งและไม่สบายในดวงตา
- เคืองตา มีอาการเคืองตาหรือรู้สึกเหมือนมีสิ่งแปลกปลอมในตา
- ตามัว บางครั้งอาจมีอาการตามัวหรือลืมตาไม่ชัดเจน
- น้ำตาไหล อาจมีน้ำตาไหลออกมาอย่างไม่ควบคุม ซึ่งเป็นปฏิกิริยาตอบสนองของตาเมื่อรู้สึกแห้ง
- อาการระคายเคือง ตาอาจรู้สึกระคายเคืองเมื่ออยู่ในที่มีลม, ฝุ่น, หรือแสงสว่างจ้า
- อาการตาแดง อาจมีอาการตาแดงหรืออักเสบ
โรคตาบอดสี (Color Blindness)
คือ สภาพที่ทำให้บุคคลไม่สามารถมองเห็นสีบางสีได้อย่างถูกต้อง
คือ สภาพที่ทำให้บุคคลไม่สามารถมองเห็นสีบางสีได้อย่างถูกต้อง
อาการเตือนของโรคตาบอดสี
- มองเห็นสีผิดปกติ ไม่สามารถแยกแยะระหว่างสีที่ใกล้เคียงกัน เช่น แดงกับเขียว หรือ น้ำเงินกับเหลือง
- ความสามารถในการมองเห็นสีลดลง อาจมีปัญหาในการระบุสีที่ต้องการ เช่น แยกสีที่มีความเข้มคล้ายกัน
- มองเห็นสีเพี้ยน เมื่อมองดูภาพหรือวัตถุ อาจเห็นสีที่ไม่ตรงตามความจริง
- การขัดข้องในการอ่านสี อาจมีปัญหาในการอ่านแผนที่ หรือแผนภูมิที่ใช้สีในการแสดงข้อมูล
- อาการปวดหัวจากการใช้สี บางคนอาจรู้สึกไม่สบายหรือปวดหัวเมื่อมองสีสดๆ เป็นเวลานาน