โรคสมองเสื่อม vs อัลไซเมอร์ เหมือนหรือต่างกัน..?
หลายคนมักเข้าใจว่า “โรคสมองเสื่อม” และ “โรคอัลไซเมอร์” คือโรคเดียวกัน แต่ในความจริงแล้วทั้งสองมีความเกี่ยวข้องกันก็จริง แต่ไม่ใช่คำที่ใช้แทนกันได้เสียทีเดียว การแยกแยะความแตกต่างระหว่างสองภาวะนี้จึงเป็นสิ่งสำคัญ โดยเฉพาะในผู้สูงอายุ หรือผู้ที่เริ่มมีอาการหลงลืมบ่อยขึ้น
โรคสมองเสื่อม (Dementia)
โรคสมองเสื่อม (Dementia) ไม่ใช่แค่การหลงลืมธรรมดา แต่เป็นภาวะที่ส่งผลต่อการทำงานของสมอง ทั้งความจำ การคิดวิเคราะห์ และความสามารถในการดำเนินชีวิตประจำวัน ความเสื่อมของสมองนั้นเกิดจากความผิดปกติของเซลล์สมองที่ค่อยๆ ตายลง ทำให้ประสิทธิภาพในการทำงานของสมองลดลงไปเรื่อยๆ ซึ่งสามารถส่งผลกระทบอย่างมากต่อชีวิตของผู้ป่วยและคนรอบข้าง
ประเภทของโรคสมองเสื่อมที่ควรรู้
- อัลไซเมอร์ (Alzheimer’s Disease)
เป็นประเภทที่พบได้บ่อยที่สุด เกิดจากการเสื่อมของเซลล์สมอง ทำให้ความจำระยะสั้นหายไปและสูญเสียความสามารถในการทำงานประจำวัน
อาการ: ลืมง่าย, หลงทาง, จำสิ่งที่เพิ่งเกิดขึ้นไม่ได้
- สมองเสื่อมจากหลอดเลือด (Vascular Dementia)
เกิดจากความเสียหายของหลอดเลือดในสมอง เช่น โรคหลอดเลือดสมองหรือการขาดเลือดไปเลี้ยงสมอง
อาการ: ความคิดช้าลง, การตัดสินใจยากขึ้น, ปัญหาด้านการเคลื่อนไหว
- สมองเสื่อมจากโรคพาร์กินสัน (Parkinson’s Disease Dementia)
เกิดจากโรคพาร์กินสันที่มีผลต่อการเคลื่อนไหวและต่อมาไปส่งผลต่อการทำงานของสมอง
อาการ: การเคลื่อนไหวช้า, สั่น, ปัญหาด้านความจำและสมาธิ
- โรคสมองเสื่อมชนิดฟรอนโตเทมโพรัล (Frontotemporal Dementia)
เกิดจากการเสื่อมของสมองส่วนหน้าหรือขมับ ซึ่งมีผลต่อพฤติกรรมและบุคลิกภาพ
อาการ: เปลี่ยนแปลงพฤติกรรม, การใช้คำพูดผิดปกติ, ยับยั้งอารมณ์ไม่ได้
- โรคสมองเสื่อมชนิดลูวี (Lewy Body Dementia)
มีการสะสมโปรตีนที่เรียกว่า Lewy bodies ในสมอง ซึ่งมีผลต่อทั้งการคิดและการเคลื่อนไหว
อาการ: เห็นภาพหลอน, การเคลื่อนไหวช้า, ความจำและความสนใจลดลง
ทุกประเภทของโรคสมองเสื่อมมีลักษณะเฉพาะตัว การรู้จักและเข้าใจความแตกต่างจะช่วยให้สามารถจัดการและดูแลได้อย่างถูกวิธี
สัญญาณของโรคสมองเสื่อม
- ความจำเริ่มเสื่อม เช่น ลืมเหตุการณ์สำคัญ ถามคำถามเดิมซ้ำๆ จำไม่ได้ว่าเพิ่งทำอะไรไปหรือลืมเรื่องสำคัญ
- ความสามารถในการแก้ไขปัญหาและการตัดสินใจลดลง เช่น การลืมขั้นตอนในการทำอาหารที่เคยทำบ่อยๆ
- ความสับสนในสถานที่หรือเวลา เช่น ไม่รู้ว่าตนเองอยู่ที่ไหนหรือวันนี้วันอะไร
- มีปัญหาในการสื่อสาร เช่น ลืมคำพูด หรือพูดไม่ต่อเนื่อง
- ความยากลำบากในการทำกิจวัตรประจำวัน เช่น ลืมวิธีทำอาหารหรือขับรถ
- การเปลี่ยนแปลงทางอารมณ์และพฤติกรรม เช่น อารมณ์แปรปรวน หงุดหงิดง่าย ซึมเศร้า หรือเปลี่ยนแปลงอารมณ์รวดเร็ว
สาเหตุของโรคสมองเสื่อม
- โรคอัลไซเมอร์ (Alzheimer's) เป็นสาเหตุหลัก ซึ่งคิดเป็นประมาณ 60-70% ของผู้ป่วยสมองเสื่อมทั้งหมด
- โรคหลอดเลือดสมองเสื่อม (Vascular Dementia) เกิดจากการอุดตันของหลอดเลือดในสมอง
- ภาวะสมองเสื่อมจากการบาดเจ็บทางสมอง เช่น จากการบาดเจ็บศีรษะ
การป้องกันโรคสมองเสื่อม
- ดูแลสุขภาพด้วยการทานอาหารที่มีประโยชน์ โดยเฉพาะอาหารที่มีสารต้านอนุมูลอิสระ เช่น ผักผลไม้และถั่วต่างๆ
- ออกกำลังกายสม่ำเสมอเพื่อเพิ่มการไหลเวียนของเลือดไปยังสมอง
- ฝึกสมองให้ทำงาน เช่น อ่านหนังสือ เล่นเกมฝึกสมอง หรือเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ
- นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ และหลีกเลี่ยงการดื่มแอลกอฮอล์มากเกินไป
เพราะสมองเป็นสิ่งที่เราควรดูแลตั้งแต่วันนี้ มาเริ่มต้นดูแลตัวเองกันเถอะ เพื่อให้มีสุขภาพสมองที่แข็งแรงและห่างไกลจากโรคสมองเสื่อม

โรคอัลไซเมอร์
อัลไซเมอร์ โรคที่ไม่ควรมองข้าม
โรคอัลไซเมอร์ (Alzheimer's Disease) เป็นโรคที่มีการสะสมของโปรตีนผิดปกติในสมอง ทำลายเซลล์สมองและทำให้สมองหดตัวลง ส่งผลกระทบต่อการจำและการใช้เหตุผล ส่งผลให้ความจำและความสามารถในการคิดค่อยๆ เสื่อมลง โรคนี้มักเกิดในผู้สูงอายุ แต่สามารถเกิดขึ้นในวัยกลางคนได้เช่นกัน
อาการของอัลไซเมอร์
- ความจำเสื่อมในระยะเริ่มต้น โดยเริ่มจากความจำระยะสั้น และลืมรายละเอียดของเหตุการณ์สำคัญ เริ่มลืมเหตุการณ์ล่าสุด จำชื่อคนใกล้ตัวไม่ได้
- สูญเสียความสามารถในการคิดวิเคราะห์ เช่น การตัดสินใจหรือแก้ปัญหา
- สูญเสียความสามารถในการทำกิจวัตรประจำวัน เช่น ทำอาหาร หรือ ขับรถ
- ปัญหาการใช้ภาษา เริ่มพูดไม่ชัดหรือหาคำที่ต้องการไม่เจอ
- มีการเปลี่ยนแปลงทางอารมณ์ เช่น ความเครียด ความสับสน หรือ หงุดหงิดง่าย
สาเหตุและปัจจัยเสี่ยง
อัลไซเมอร์เกิดจากการเสื่อมของเซลล์ประสาทในสมอง ซึ่งส่งผลกระทบต่อการทำงานของระบบสมอง ซึ่งปัจจัยเสี่ยงได้แก่
- อายุ : ยิ่งอายุมากขึ้น ยิ่งเสี่ยงต่อโรคนี้
- กรรมพันธุ์ : หากมีคนในครอบครัวเป็น จะมีโอกาสเสี่ยงมากขึ้น
- วิถีชีวิต : การสูบบุหรี่ การดื่มสุรา และขาดการออกกำลังกายก็เป็นปัจจัยเสี่ยงได้
การป้องกัน
- โรคอัลไซเมอร์ (Alzheimer's) เป็นสาเหตุหลัก ซึ่งคิดเป็นประมาณ 60-70% ของผู้ป่วยสมองเสื่อมทั้งหมด
- โรคหลอดเลือดสมองเสื่อม (Vascular Dementia) เกิดจากการอุดตันของหลอดเลือดในสมอง
- ภาวะสมองเสื่อมจากการบาดเจ็บทางสมอง เช่น จากการบาดเจ็บศีรษะ
การป้องกันโรคสมองเสื่อม
- ออกกำลังกายสม่ำเสมอ
- ทานอาหารที่มีประโยชน์ โดยเฉพาะอาหารที่บำรุงสมอง เช่น โอเมก้า-3 จากปลาทะเล
- กระตุ้นสมองด้วยการอ่านหนังสือ ฝึกคิดเลข หรือ เล่นเกมพัฒนาสมอง
- พักผ่อนให้เพียงพอเพื่อช่วยฟื้นฟูและซ่อมแซมเซลล์สมอง และลดความเครียด
- ออกกำลังกายสมอง เช่น อ่านหนังสือ หรือเล่นเกมฝึกสมอง
อย่าละเลยสัญญาณของอัลไซเมอร์ หากมีอาการเหล่านี้ ควรรีบพบแพทย์เพื่อตรวจเช็กสุขภาพสมอง เพื่อการรักษาที่มีประสิทธิภาพสูงสุด