โรคสมองเสื่อม vs อัลไซเมอร์ เหมือนหรือต่างกัน..?

หลายคนมักเข้าใจว่า “โรคสมองเสื่อม” และ “โรคอัลไซเมอร์” คือโรคเดียวกัน แต่ในความจริงแล้วทั้งสองมีความเกี่ยวข้องกันก็จริง แต่ไม่ใช่คำที่ใช้แทนกันได้เสียทีเดียว การแยกแยะความแตกต่างระหว่างสองภาวะนี้จึงเป็นสิ่งสำคัญ โดยเฉพาะในผู้สูงอายุ หรือผู้ที่เริ่มมีอาการหลงลืมบ่อยขึ้น

โรคสมองเสื่อม (Dementia)

โรคสมองเสื่อม (Dementia) ไม่ใช่แค่การหลงลืมธรรมดา แต่เป็นภาวะที่ส่งผลต่อการทำงานของสมอง ทั้งความจำ การคิดวิเคราะห์ และความสามารถในการดำเนินชีวิตประจำวัน ความเสื่อมของสมองนั้นเกิดจากความผิดปกติของเซลล์สมองที่ค่อยๆ ตายลง ทำให้ประสิทธิภาพในการทำงานของสมองลดลงไปเรื่อยๆ ซึ่งสามารถส่งผลกระทบอย่างมากต่อชีวิตของผู้ป่วยและคนรอบข้าง

ประเภทของโรคสมองเสื่อมที่ควรรู้

• อัลไซเมอร์ (Alzheimer’s Disease)
  เป็นประเภทที่พบได้บ่อยที่สุด เกิดจากการเสื่อมของเซลล์สมอง ทำให้ความจำระยะสั้นหายไปและสูญเสียความสามารถในการทำงานประจำวัน
  อาการ: ลืมง่าย, หลงทาง, จำสิ่งที่เพิ่งเกิดขึ้นไม่ได้


• สมองเสื่อมจากหลอดเลือด (Vascular Dementia)
  เกิดจากความเสียหายของหลอดเลือดในสมอง เช่น โรคหลอดเลือดสมองหรือการขาดเลือดไปเลี้ยงสมอง
  อาการ: ความคิดช้าลง, การตัดสินใจยากขึ้น, ปัญหาด้านการเคลื่อนไหว


• สมองเสื่อมจากโรคพาร์กินสัน (Parkinson’s Disease Dementia)
  เกิดจากโรคพาร์กินสันที่มีผลต่อการเคลื่อนไหวและต่อมาไปส่งผลต่อการทำงานของสมอง
  อาการ: การเคลื่อนไหวช้า, สั่น, ปัญหาด้านความจำและสมาธิ


• โรคสมองเสื่อมชนิดฟรอนโตเทมโพรัล (Frontotemporal Dementia)
  เกิดจากการเสื่อมของสมองส่วนหน้าหรือขมับ ซึ่งมีผลต่อพฤติกรรมและบุคลิกภาพ
  อาการ: เปลี่ยนแปลงพฤติกรรม, การใช้คำพูดผิดปกติ, ยับยั้งอารมณ์ไม่ได้


• โรคสมองเสื่อมชนิดลูวี (Lewy Body Dementia)
  มีการสะสมโปรตีนที่เรียกว่า Lewy bodies ในสมอง ซึ่งมีผลต่อทั้งการคิดและการเคลื่อนไหว
  อาการ: เห็นภาพหลอน, การเคลื่อนไหวช้า, ความจำและความสนใจลดลง

ทุกประเภทของโรคสมองเสื่อมมีลักษณะเฉพาะตัว การรู้จักและเข้าใจความแตกต่างจะช่วยให้สามารถจัดการและดูแลได้อย่างถูกวิธี

สัญญาณของโรคสมองเสื่อม

• ความจำเริ่มเสื่อม เช่น ลืมเหตุการณ์สำคัญ ถามคำถามเดิมซ้ำๆ จำไม่ได้ว่าเพิ่งทำอะไรไปหรือลืมเรื่องสำคัญ
• ความสามารถในการแก้ไขปัญหาและการตัดสินใจลดลง เช่น การลืมขั้นตอนในการทำอาหารที่เคยทำบ่อยๆ
• ความสับสนในสถานที่หรือเวลา เช่น ไม่รู้ว่าตนเองอยู่ที่ไหนหรือวันนี้วันอะไร
• มีปัญหาในการสื่อสาร เช่น ลืมคำพูด หรือพูดไม่ต่อเนื่อง
• ความยากลำบากในการทำกิจวัตรประจำวัน เช่น ลืมวิธีทำอาหารหรือขับรถ
• การเปลี่ยนแปลงทางอารมณ์และพฤติกรรม เช่น อารมณ์แปรปรวน หงุดหงิดง่าย ซึมเศร้า หรือเปลี่ยนแปลงอารมณ์รวดเร็ว

สาเหตุของโรคสมองเสื่อม

• โรคอัลไซเมอร์ (Alzheimer's) เป็นสาเหตุหลัก ซึ่งคิดเป็นประมาณ 60-70% ของผู้ป่วยสมองเสื่อมทั้งหมด
• โรคหลอดเลือดสมองเสื่อม (Vascular Dementia) เกิดจากการอุดตันของหลอดเลือดในสมอง
• ภาวะสมองเสื่อมจากการบาดเจ็บทางสมอง เช่น จากการบาดเจ็บศีรษะ

การป้องกันโรคสมองเสื่อม

• ดูแลสุขภาพด้วยการทานอาหารที่มีประโยชน์ โดยเฉพาะอาหารที่มีสารต้านอนุมูลอิสระ เช่น ผักผลไม้และถั่วต่างๆ
• ออกกำลังกายสม่ำเสมอเพื่อเพิ่มการไหลเวียนของเลือดไปยังสมอง
• ฝึกสมองให้ทำงาน เช่น อ่านหนังสือ เล่นเกมฝึกสมอง หรือเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ
• นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ และหลีกเลี่ยงการดื่มแอลกอฮอล์มากเกินไป

เพราะสมองเป็นสิ่งที่เราควรดูแลตั้งแต่วันนี้ มาเริ่มต้นดูแลตัวเองกันเถอะ เพื่อให้มีสุขภาพสมองที่แข็งแรงและห่างไกลจากโรคสมองเสื่อม

อัลไซเมอร์ โรคที่ไม่ควรมองข้าม

โรคอัลไซเมอร์ (Alzheimer's Disease) เป็นโรคที่มีการสะสมของโปรตีนผิดปกติในสมอง ทำลายเซลล์สมองและทำให้สมองหดตัวลง ส่งผลกระทบต่อการจำและการใช้เหตุผล ส่งผลให้ความจำและความสามารถในการคิดค่อยๆ เสื่อมลง โรคนี้มักเกิดในผู้สูงอายุ แต่สามารถเกิดขึ้นในวัยกลางคนได้เช่นกัน

อาการของอัลไซเมอร์

• ความจำเสื่อมในระยะเริ่มต้น โดยเริ่มจากความจำระยะสั้น และลืมรายละเอียดของเหตุการณ์สำคัญ เริ่มลืมเหตุการณ์ล่าสุด จำชื่อคนใกล้ตัวไม่ได้
• สูญเสียความสามารถในการคิดวิเคราะห์ เช่น การตัดสินใจหรือแก้ปัญหา
• สูญเสียความสามารถในการทำกิจวัตรประจำวัน เช่น ทำอาหาร หรือ ขับรถ
• ปัญหาการใช้ภาษา เริ่มพูดไม่ชัดหรือหาคำที่ต้องการไม่เจอ
• มีการเปลี่ยนแปลงทางอารมณ์ เช่น ความเครียด ความสับสน หรือ หงุดหงิดง่าย

สาเหตุและปัจจัยเสี่ยง
อัลไซเมอร์เกิดจากการเสื่อมของเซลล์ประสาทในสมอง ซึ่งส่งผลกระทบต่อการทำงานของระบบสมอง ซึ่งปัจจัยเสี่ยงได้แก่

• อายุ : ยิ่งอายุมากขึ้น ยิ่งเสี่ยงต่อโรคนี้
• กรรมพันธุ์ : หากมีคนในครอบครัวเป็น จะมีโอกาสเสี่ยงมากขึ้น
• วิถีชีวิต : การสูบบุหรี่ การดื่มสุรา และขาดการออกกำลังกายก็เป็นปัจจัยเสี่ยงได้

การป้องกัน

• โรคอัลไซเมอร์ (Alzheimer's) เป็นสาเหตุหลัก ซึ่งคิดเป็นประมาณ 60-70% ของผู้ป่วยสมองเสื่อมทั้งหมด
• โรคหลอดเลือดสมองเสื่อม (Vascular Dementia) เกิดจากการอุดตันของหลอดเลือดในสมอง
• ภาวะสมองเสื่อมจากการบาดเจ็บทางสมอง เช่น จากการบาดเจ็บศีรษะ

การป้องกันโรคสมองเสื่อม

• ออกกำลังกายสม่ำเสมอ
• ทานอาหารที่มีประโยชน์ โดยเฉพาะอาหารที่บำรุงสมอง เช่น โอเมก้า-3 จากปลาทะเล
• กระตุ้นสมองด้วยการอ่านหนังสือ ฝึกคิดเลข หรือ เล่นเกมพัฒนาสมอง
• พักผ่อนให้เพียงพอเพื่อช่วยฟื้นฟูและซ่อมแซมเซลล์สมอง และลดความเครียด
• ออกกำลังกายสมอง เช่น อ่านหนังสือ หรือเล่นเกมฝึกสมอง

อย่าละเลยสัญญาณของอัลไซเมอร์ หากมีอาการเหล่านี้ ควรรีบพบแพทย์เพื่อตรวจเช็กสุขภาพสมอง เพื่อการรักษาที่มีประสิทธิภาพสูงสุด